Mijn leven van en met vogels

Een interview met Frits-Jan Maas

Wat wilde je als kind worden?
Toen ik heel klein was wilde ik directeur van Artis worden, dat leek mij wel wat. Net als mijn twee oudere zussen, Irene en Monica, tekende ik van jongs af aan, eerst vooral dieren en later ook veel strips. Ik wilde striptekenaar worden, maar dat veranderde toen ik vanaf mijn 16e jaar begon met vogels kijken. Ik raakte steeds meer gefascineerd door deze dieren, ook omdat ik de vogelkampen (VWG) van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN) op Terschelling bezocht. En natuurlijk op Texel bijna elke dag vogelen na schooltijd maar voor het huiswerk maken. Het tekenen van vogels werd toen mijn specialisatie.

Wat heb je voor opleiding na je middelbare school gedaan?
Na de middelbare school op Texel, heb ik vanaf 1976 in Amsterdam een opleiding tot teken- en handvaardigheidleraar gedaan aan d'Witte Leli. Aansluitend deed ik nog een jaar de Rietveld academie, afdeling illustratie.

Je bent op Texel geboren. Heeft dat invloed op je werk gehad?
Heel veel. Mijn eerste vogelervaring was een notenkraker die ik in 1968 samen met mijn vader gezien heb. Het strand speelde altijd al een belangrijke rol in het leven van de familie Maas (strandjutters), dus dat zeevogels mijn voorkeur kregen zal geen verbazing wekken. Dit werd versterkt doordat ik dagelijks vanaf een duin boven zee vogels telde en een drietal reizen naar Cape Clear Island in Ierland heb gemaakt, speciaal om zeevogels te observeren. Ik schilder dan ook graag vogels in en bij het water. 

Kun je iets meer over je werk vertellen? 
Vanaf 1983 werk ik als zelfstandig beeldend kunstenaar, eerst in Amsterdam en later in Alkmaar (vanaf 1994). Ik heb veel tekeningen in opdracht van organisaties als Vogelbescherming en andere vogelclubs gemaakt. Mijn vrije werk verkocht ik bij galeries op Texel en Alkmaar. Behalve tekeningen en schilderijen maakte ik ook keramische beeldjes van vogels en zeezoogdieren die gretig aftrek vonden onder vogelaars en verzamelaars. De laatste jaren heb ik hier door mijn illustratiewerk weinig tijd voor. 

Mijn stijl van werken is natuurgetrouw en gedetailleerd, het moet wel kloppen wat ik teken. Ik gebruik heldere kleuren en werk met verschillende technieken, zoals aquarel, acryl, inkt en somst olieverf. Opvallende waarnemingen in het veld kunnen als basis dienen voor een tekening en voor de details gebruik ik mijn grote beeldarchief met foto's van vrijwel alle Europese vogels en tegenwoordig is het internet met Google afbeeldingen een zeer bruikbaar hulpmiddel. Schetsen doe ik vrijwel nooit buiten, wat dat betreft ben ik binnenschilder.

Ik heb regelmatig deelgenomen aan exposities in Nederland (o.a. Wild in de Natuur in Enschede en driemaal in Frankrijk: Lyon, Abbeville (waar ik de publieksprijs won) en in Nantes.
Ik heb ook verschillende boeken over vogels voorzien van illustraties, soms in samenwerking met andere Nederlandse vogeltekenaars. Ook heb ik de tekeningen voor twee boeken over walvissen en dolfijnen in de Noordzee gemaakt (deze boeken zijn uit 1991 en 2006). Als natuurillustrator heb ik dieren getekend die ik nog nooit in het wild gezien heb. Dat geldt voor zeezoogdieren, maar in nog sterkere mate voor mijn illustraties voor de CD-rom over de Lemuren van Madagascar. Deze originele tekeningen zijn uiteindelijk aangekocht en opgenomen in de afdeling bijzondere collecties van de Biblliotheek van de Universiteit van Amsterdam.

In 2000 was ik een van de deelnemers van het kunstenaarsproject 'Texel in schoonheid verbeeld'. En vanaf die tijd heb ik vooral veel illustraties gemaakt voor informatie panelen van Staatsbosbeheer die in natuurgebieden in Nederland geplaatst zijn. Je kunt deze panelen o.a. vinden op Wieringen, de Oostvaardersplassen en het Nationale Park Duinen van Texel.

Wat ik ook niet mag vergeten te vertellen is dat de familie Maas, dus mijn zussen Irene en Monica en ik, drie keer samen geëxposeerd hebben onder de titel "3 X Maas", in 1995, 2002 en 2008. Alle exposities waren zeker wat bezoekers betreft een groot succes.


CV:
12 april 1958: geboren in Den Burg (Texel);
1970-1976: Atheneum op Texel;
1976-1981: d'Witte Leli in Amsterdam;
1981-1982: Rietveld Academie in Amsterdam;

Exposities:
1990 t/m 1993: exposities Wild in de Natuur in Enschede;
1991: expositie Becs et Grifes in Lyon;
1993: expositie L'art et L'oiseau in Abbeville (winnaar publieksprijs);
2004: expositie Sur le traces de Audubon in Nantes;

Boek illustraties:
1991: Gids voor de vogels van Texel;
1992: Bruinvissen, Dolfijnen en Walvissen van de Noordzee;
1995: Vogels Kijken;
2006: Walvissen en dolfijnen in de Noordzee;
2007: Vogels voor elke dag;
2010: Vogels kijken is geluk;

CD-Rom illustraties:
1992+1996: Birds of Europe;
2000: Lemurs of Madagascar and the Comoros;


Frits-Jan is getrouwd met Mirella Clement en zij hebben twee kinderen, Femke en Tijmen.

Frits-Jan Maas bij het informatie paneel in de Nederlanden, Texel. (foto: Peter Meijer)